De ecologische crisis is een existentiële bedreiging voor het leven op aarde. Het IPCC schat dat we op de huidige weg hoogstwaarschijnlijk zelfs de grens van 2 graden zullen overschrijden ¹ en dat verschillende omslagpunten zullen worden overschreden ², waarna de opwarming van de aarde oncontroleerbaar zal versnellen en extreme weersomstandigheden de norm zullen worden, wat zal leiden tot massale uitsterving.³ Bovendien zijn met de ineenstorting van de biodiversiteit en allerlei vormen van vervuiling 6 van de 9 planetaire grenzen overschreden ⁴, wat onomkeerbare schade toebrengt aan het leven op aarde en de voedsel- en waterzekerheid in gevaar brengt. Geconfronteerd met de grootste uitdaging ooit voor de mensheid, moeten we onmiddellijk actie ondernemen om deze aanhoudende catastrofe te beperken.

Als Europese burgers dragen wij een zware verantwoordelijkheid voor deze catastrofe. De ecologische consumptie van de gemiddelde Europese burger is 2,8 maal groter dan het vermogen van onze planeet om zichzelf te regenereren ⁵, en 5 maal groter dan die van de gemiddelde Indiase burger.

Het belangrijkste obstakel dat tussen ons en de vereiste maatregelen staat is dit: het streven naar oneindige economische groei. Onze leiders proberen ons steeds te doen geloven dat dit verenigbaar is met de noodzakelijke ecologische overgang, maar er is geen empirische basis die erop wijst dat het mogelijk is het BBP wereldwijd en in voldoende mate los te koppelen van de druk op het milieu ⁸, en het is ook niet waarschijnlijk, schrijft het EMA, dat dit zal gebeuren.⁹ Onze politici zetten in op technologische vooruitgang om de crisis te verlichten, ook al zijn de gepresenteerde “groene technologieën” de zoveelste manier om de ongelijkheid te vergroten en bevindt een belangrijk deel van die technologieën zich nog in de testfase, waarbij het onzeker is of ze zelf wel milieuvriendelijk zijn. ¹⁰ De belofte dat economische groei leidt tot menselijk welzijn is ook gebroken: kijkend naar de afgelopen 40 jaar is er geen correlatie tussen economische groei en menselijke ontwikkeling zoals geletterdheid, levensverwachting en onderwijs.¹ Het BBP meet de welvaart van het kapitalisme, niet de welvaart van mensen. Willen we de winsten voor enkelen blijven versnellen of welzijn voor iedereen creëren? Er is maar één oplossing: drastisch minder produceren en consumeren.

In tegenstelling tot de planetaire grenzen is het economisch systeem geen natuurwet, maar een sociale constructie, en kan het getemd worden. Het wilde neoliberalisme dat ons leven beheerst is slechts een recente uitvinding; vroeger was de staat veel minder terughoudend om in te grijpen in de economie voor het algemeen belang, en veel terughoudender om in te grijpen ten voordele van het privé-kapitaal. Hoeveel maatregelen konden we niet nemen met de budgetten die tijdens de financiële crisis van 2008 of de Covid-19 pandemie aan de particuliere sector werden toegekend! En laten we ons geen illusies maken: het huidige op groei gerichte economische systeem heeft het verzadigingspunt bereikt en zou vroeg of laat instorten, zelfs zonder ecologische druk, dat hebben de financiële crisis en de covidepandemie pijnlijk duidelijk gemaakt. Het is aan ons om te kiezen tussen een gecontroleerde inkrimping van de sectoren die niet bijdragen aan de samenleving en een herwaardering van essentieel werk, of getuige te zijn van een verschrikkelijke ineenstorting van beide.

De ernst van de ecologische crisis vereist dat we het economisch systeem fundamenteel herzien om alle burgers binnen de grenzen van de planeet een fatsoenlijke levensstandaard te garanderen. Daarom roepen wij de regering van de EU op om groei als economische doelstelling op te geven en een sociaal rechtvaardig Europees ecologisch noodplan te lanceren om de economie fundamenteel te hervormen, onder democratische controle.